نام نويسنده: جعفری، هادی

مقطع تحصيلي : ک‍ارش‍ن‍اس‍ی‌ ارش‍د

استد راهنما : فهیمه باب الحوائجی

سال انتشار : 1389

چكيده :

پژوهش حاضر به بررسی چگونگی کاربرد فناوری اطلاعات در مجموعه سازی و سازماندهی منابع در کتابخانه های مرکزی و دانشکده ای دانشگاه های آزاد مستقر در شهر تهران می پردازد. جامعه آماری پژوهش را 45 کتابخانه تشکیل می دهند. جهت آگاهی از وضعیت چگونگی کاربرد فناوری اطلاعات در مجموعه سازی و سازماندهی کتابخانه های مورد نظر، پرسشنامه ای مشتمل بر 40 سوال برای مسئولان بخش مجموعه سازی و فهرست نویسی تدوین گردید. جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات نیز از نرم افزار آماری SPSS استفاده شده است.

هدف اصلی پژوهش پاسخگویی به 9 سوال پژوهشی است، که امکانات سخت افزاری و نرم افزاری، نیروی انسانی و چگونگی کاربرد فناوری جدید و مشکلات و موانع احتمالی آن را در بخش مجموعه سازی و فهرست نویسی کتابخانه های تحت پژوهش مورد بررسی قرار می دهد.

یافته های پژوهش حاکی از آن است که در کل کتابخانه های مرکزی و دانشکده ای دانشگاه آزاد شهر تهران 2/77% کارکنان دارای تحصیلات کتابداری و 7/20% دارای تحصیلات غیر کتابداری هستند. بیشترین امکانات سخت افزاری در کتابخانه ها شامل رایانه ها و چاپگرها بوده و بیشترین امکانات نرم افزاری موجود شامل نرم افزار جامع کتابخانه می باشد که 40% از نرم افزار نوسا و 7/37% از نرم افزار پارس آذرخش استفاده می کنند، که در این میان استفاده از بخش فهرست نویسی نرم افزار (2/82%) بیشترین میزان و استفاده از بخش سفارشات (2/2%) کمترین میزان را دارا بودند. 9/88% کتابخانه ها فاقد وب سایت مستقل بودند و از امکانات وب سایت کتابخانه مرکزی جهت خدمات دهی به کاربران استفاده می کردند. علاوه بر کتاب بیشترین منبع مورد استفاده جهت مجموعه سازی و فهرست نویسی پایان نامه ها می باشند. جستجو در پایگاه های اطلاعاتی (9/48%) و به همین میزان اطلاع یابی و جستجو در اینترنت بیشترین حوزه هایی هستند که نسبت به سایر زمینه ها کارکنان مجموعه سازی با آن آشنایی دارند؛ که استفاده از اینترنت در زمینه انتخاب منابع اطلاعاتی در رتبه اول، سفارش منابع و انتخاب منابع اطلاعاتی در رتبه دوم و مبادله اطلاعات بین کتابداران، تماس با متخصصان موضوعی و شناسایی ابزارهای الکترونیکی در رتبه های بعدی قرار دارند. وب سایت های مربوط به کتابداری و سازماندهی با 22 کتابخانه (9/48%) و ابزارهای جستجو با 20 مورد (4/44%) از مهم ترین امکانات اینترنت بود که بیشترین استفاده را برای انجام فرایند فهرست نویسی در میان جامعه پژوهش دارد. از نظر کتابداران در بخش مجموعه سازی کمبود اعتبار مالی و در بخش فهرست نویسی کمبود نیروی متخصص به طور معنی داری از مهمترین مشکلات و موانع احتمالی در استفاده از این فناوری ها است.