دانشجو: صالح رحیمی

استاد راهنما: پروفسور مرتضی کوکبی

استادان مشاور: پروفسور فریده عصاره

دکتر علیرضا نوروزی

داوران خارجی: دکتر سعید رضایی شریف آبادی

دکتر حمید رضا جمالی

داوران داخلی: دکتر غلامرضا حیدری

دکتر علیرضا عصاره

چکیده

هدف از این پژوهش بررسی تأثیر شیوه‏های نمایه‏سازی بر بهینه‏سازی بازیابی تصاویر با استفاده از موتور جستجوی گوگل می‏باشد.پژوهش حاضر از نوع پژوهش کاربردی است. روش پژوهش مورد استفاده، از نوع پژوهش مبتنی بر فناوری و نیمه تجربی است. نمونه پژوهش این مطالعه شامل 100 تصویر می‏باشد. هر تصویر 9 بار بر روی سایت اختصاصی با نشانی iiproject.ir بارنهاده شد. سایت اختصاص یافته شامل 9 پیوند (صفحه) با کدهای «عنوان تصویر»، «متن جایگزین تصویر»، «شرح حاشیه تصاویر به زبان فارسی»، «شرح حاشیه تصاویر به زبان انگلیسی»، «زبان مهارشده»، «زبان آزاد»، «اطلاعات قالب تصویر»، «اسم فایل» و «تصاویری که هیچ تغییری روی آن‏ها اعمال نشده» می­باشد. برای هر گروه از تصاویر ویژگی‏های خاص مفهومی منظور گردید. تحلیل شامل دو بخش و هر بخش شامل 9 پرسش پژوهش است: بخش نخست شامل بررسی تصاویر نمونه مورد پژوهش از طریق عملگرسایت (site:) و بخش دوم از طریق موتور جستجوی گوگل می‏باشد. تعداد تصاویر بازیابی شده بر اساس عملگر سایت 151 تصویر از کل تصاویر به کار رفته در پژوهش که تعداد 900 تصویر بوده است، می‏باشد. آماره خی‏دو جهت بررسی تفاوت فراوانی تعداد تصاویر بازیابی شده بر اساس کدهای مختلف معنی­دار بوده است و نشان می‏دهد که تعداد تصاویر بازیابی شده در کدهای مختلف، متفاوت بوده است. تخصیص عنوان و شرح حاشیه تصویر به زبان فارسی به ترتیب باعت افزایش رتبه و تعداد بازیابی تصاویر در مرحله بازیابی از طریق عملگر سایت می­شود.آزمون کروسکال‏والیس برای سنجش تفاوت میانگین رتبه‏های بازیابی تصاویر در 9 گروه معنی­دار و از این‏رو میانگین رتبه بازیابی تصاویر در گروه‏های نه‏گانه متفاوت است. در بخش دوم تحلیل، از 9 کد بازیابی در 4 کد که شامل: عنوان تصویر، متن جایگزین تصویر، اطلاعات قالب تصوير و تصاویری که هیچ تغییری روی آن‏ها اعمال نشده، هیچ‏گونه تصویری بازیابی نشده و بنابراین تحلیل روی 5 کد باقیمانده شامل: شرح حاشیه تصویر به زبان انگلیسی، شرح حاشیه تصویر به زبان فارسی، اسم فایل، زبان نمایه­سازی آزاد و زبان نمایه­سازی مهارشده صورت گرفته است. تعداد تصاویر بازیابی شده در این بخش شامل 417 تصویر است. از بین 5 کدی که تصاویر آن­ها بازیابی شده­ تخصیص شرح حاشیه تصویر بیشترین تأثیر را در بازیابی تصاویر از نظر تعداد داشته است. بنابراین در بارنهادن تصاویر به وبگاه­های مختلف توجه به این نکته باعث بازیابی بیشتر تصاویر از طریق موتور جستجوی گوگل می­گردد. آزمون خی‏دو برای سنجش تفاوت فراوانی تصاویر بازیابی شده در 5 کد مذکور معنی­دار است و نشان می‏دهد که در کدهای مختلف به طور معنی­داری تعداد متفاوتی تصویر بازیابی شده است. تخصیص شرح حاشیه تصویر به زبان انگلیسی بیشترین و تخصیص اسم فایل به تصاویر کمترین تأثیر را در رتبه بازیابی تصاویر در نمونه پژوهش دارد. آزمون کروسکال والیس برای سنجش تفاوت رتبه‏های گروه‏های پنج‏گانه، معنی­دار است. پیشنهاد می­شود نمایه­سازان و مدیران وبگاه­ها در استفاده از تصاویر متغیرهای تأثیرگذار را مد نظر قرار دهند. 

کلیدواژه‌ها: نمایه‏سازی تصاویر، ذخیره و بازیابی تصاویر، نمایه‏سازی مفهوم-محور، نمایه‏سازی محتوا-محور، فاکسونومی، رده‏بندی مردمی، نمایه‏سازی مشارکتی، موتور جستجوی گوگل، وبگاه دانشگاهی.