نام نویسنده :محسن زاده کورایم, افسانه

استاد راهنما: عباس حری

استاد مشاور: نوروزعلی کرمدوست
مقطع تحصیلی :کارشناسی ارشد

سال انتشار:  1381

چکیده : 

هدف از اين پژوهش، كشف معادله حاكم بر فرايند زيست موضوعات و روشهاي پژوهش پايان نامه هاي رشته علوم كتابداري و اطلاع رساني بوده است. جامعه پژوهش شامل 738 پايان نامه مقاطع كارشناسي ارشد و دكتراي گروههاي كتابداري و اطلاع رساني دانشگاههاي ايران از آغاز تأسيس تا پايان سال 1378 بوده است. ابزار گردآوري داده ها، ليست كنترل بوده است و از روشهاي پژوهش تحليل محتوي، كتابسنجي و فنون رياضي در اين پژوهش استفاده شده است. در اين پژوهش براي تفكيك پايان نامه ها از نظر موضوعي، يك طرح موضوعي (شامل 7 گروه موضوعي كلي و 32 موضوع فرعي) بر مبناي نظام موضوعي ليزا تنظيم شده است. پايان نامه ها از لحاظ روش پژوهش نيز در 10 نوع روش پژوهشي تفكيك شده اند. همچنين چگونگي فرايند زيست موضوعات و روشهاي پژوهش اين پايان نامه ها در دانشگاههاي مختلف نيز بررسي شده است. يافته ها نشان ميدهد كه تابع نوع درجه 6 بر فرايند زيست تمامي موضوعات و روشهاي پژوهش پايان نامه ها حاكم بوده است. دو مقطع زماني 5/1360(1359-1362) و 5/1364 (1363-1366)، دو مقطع مشترك در فرايندها هستند كه در آنها شاهد افتادگي در منحني هستيم (افول و يا زوال فرايند).دو گـروه موضوعـي، «مواد و منابـع» (27 درصد) و «كتابخانـه ها، آرشيـوها و مراكـز اطلاع رسـانـي» (22درصد)، بيشترين فراوانيها را به خود اختصاص داده اند. در گروه موضوعي «كتابخانه ها، آرشيوها و مراكز اطلاع رساني»، دو موضوع «سازمان و مديريت» و «وضعيت كتابخانه ها، آرشيوها و مراكز اطلاع رساني»، هرگز در طول حيات خود دچار زوال نشده اند. موضوع «منابع مرجع» از موضوعاتي بوده است كه قدمت آن به اولين مقطع زماني دوره مورد بررسي بازمي گردد، وليكن منحني زيست آن از نوع رو به افول بوده است. فرايند زيست موضوع «ادبيات كودكان و نوجوانان» از سيري رو به صعود تبعيت كرده است. همچنين منحني فرايند زيست اكثر موضوعات گروه «سازماندهي» از سير افولي و يا منجر به زوال تبعيت كرده است. منحني هاي فرايند زيست اكثر موضوعات گروه موضوعي «فناوريهاي نوين» و «علم سنجي» از نوع صعودي بوده است. با وجود قدمت بيشتر «دانشگاه تهران»، گروه موضوعي «علم سنجي» در «دانشگاه علوم پزشكي ايران» فراواني بيشتري داشته است، اين در حالي است كه منحني اين گروه در «دانشگاه تهران» از نوع رو به صعود و در «دانشگاه علوم پزشكي ايران» از نوع افولي است. روش پژوهش «پيمايشي» از قديمي ترين روشها در اين حوزه ميباشد كه هرگز دچار زوال نشده است و همواره از سيري صعودي تبعيت كرده است. فرايند زيست روشهاي «تاريخي»، «تجربي»، «تحليل محتوي»، «طراحي سيستم» و «كتابسنجي» نيز از سير صعودي تبعيت كرده است. روش «كتابخانه اي» از قديمي ترين روشها در اين حوزه است كه برخلاف ساير روشها از سيري رو به افول تبعيت كرده است.با وجود قدمت كم «دانشگاه آزاد اسلامي، واحد شمال» روش پژوهش «طراحي سيستم» در اين دانشگاه بيشترين فراواني را داشته است و پس از اوجگيري خود، در انتهاي دوره مورد بررسي دچار افول شده است.