تحلیل محتوای مقالات دایرهالمعارف پزشکی اسلام و ایران
نام نویسنده : ابراهیم زاده، فهیمه
مقطع تحصیلی :کارشناسی ارشد
سال انتشار: 1390
چکیده:
در این پژوهش به تحلیل محتوای مقالات دایرهالمعارف پزشکی اسلام و ایران پرداخته شده است. این پژوهش از نوع کاربردی است و روش انجام آن تحلیل محتوا میباشد. جامعه آماری این پژوهش شامل تنها جلد منتشر شده دایرهالمعارف پزشکی اسلام و ایران (جلد اول) است که حاوی 389 مقاله میباشد و به علت محدود بودن جلدهای منتشر شده دایرهالمعارف، در این پژوهش نمونهگیری انجام نشد و کلیه مقالات جلد 1 مورد بررسی قرار گرفت. برای گردآوری دادهها، مقالات مورد مطالعه قرار گرفت و دادههای مورد نیاز در سیاهه کنترلی که براساس سؤالات اساسی پژوهش تنظیم شده بود، درج گردید. نتایج حاصل از این بررسی به شرح زیر ارائه میگردد: مطالعه وضعیت پدیدآورندگان مقالات دایرهالمعارف نشان داد که اکثر آنها (75/43) دارای مدرک کارشناسی ارشد میباشند و زنان (34/52 ) بیش از مردان (66/47 ) در تولید مقالات مشارکت داشتهاند. .همچنین بیشتر پدیدآورندگان (19/92 ) دارای ملیت ایرانی هستند. مطالعه وضعیت مقالات دایرهالمعارف نشان داد که از 389 مقاله مورد بررسی، 370 مقاله (12/95) تألیف و 19 مقاله (88/4 ) ترجمه بوده است؛ از این بین، 219 مقاله (3/56) به موضوع اعلام و اشخاص، 106 مقاله (25/27) به موضوع مباحث خاص، 41 مقاله (54/10 ) به موضوع کتابها و تألیفات، 15 مقاله (85/3 ) به موضوع کلیات و 8 مقاله (06/2) به مباحث متفرقه تعلق دارند. هر مقاله به طور میانگین 2.64 صفحه از دایرهالمعارف را شامل میشود و در هر مقاله به طور متوسط 16.58 استناد به کار رفته است . همچنین، از بین مقالات مورد بررسی تنها در 93 مقاله مجموعا 106 تصویر به کار رفته است و 296 مقاله فاقد تصویر میباشند. بررسی وضعیت استنادهای به کار رفته در مقالات دایرهالمعارف نشان داد که از کل 6451 استناد موجود در جلد 1، بیشترین استنادات (98/66 ) به زبان غیرفارسی صورت گرفته است و تنها 02/33 از استنادات به زبان فارسی میباشد و به طور کلی، زبان عربی با 31/49 بالاترین میزان استنادها را به خود اختصاص داده است. در بررسی تاریخ انتشار استنادات مشخص شد که بیشترین استنادها (15/54 ) دارای تاریخ انتشار میلادی هستند و پس از آن به ترتیب تاریخ هجری شمسی (8/36 ) و هجری قمری ( (84/4 ) وجود دارند. بررسیها نشان داد پر بسامدترین پدیدآورندگان مورد استناد در مقالات، ابنابیاصیبعه با فراوانی 128 و پربسامدترین منابع مورد استناد کتاب (عیون الانباء فی طبقات الاطباء) به زبان عربی (اثر ابنابیاصیبعه) با فراوانی 123 میباشد. همچنین هیچ رابطه معناداری بین تعداد استنادها و ملیت نویسندگان مقالات یافت نشد؛ درحالی که مشخص شد بین زمان نشر و تعداد دفعات استناد، رابطه معنادار و مستقیم وجود دارد. ·