ارزیابی کیفیت کارآزمائی های بالینی تصادفی کنترل شده پژوهشگران دانشگاه های علوم پزشکی ایران و تهران نمایه شده در PubMed با چک لیست CONSORT
نام نويسنده: امان اللهی, علیرضا
استاد(ان) راهنما: خانم هما طلاچی
استاد(ان) مشاور: آقاي دكتر حمید رواقی و خانم دکتر روح انگیز جمشیدی اورک
دانشکده و دانشگاه محل تحصیل: دانشکده مدیریت و اطلاع رسانی پزشکی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی تهران
تاریخ دفاع (ماه و سال): تیر 1390
نشانی پست الکترونیکی: amanollahi [dot] a [at] gmail [dot] com
چکیده
زمینه و هدف پژوهش
چکیدهها حاوی اطلاعات اصلی و مهم مقاله هستند که خواننده را به محتوای اطلاعاتی مقاله راهنمائی میکنند. از این رو به ساختار و محتوای اطلاعاتی چکیده مقالات، با افزایش انتشار مجلات بیش از پیش تأکید میشود. پژوهش حاضر به ارزیابی چکیده مقالات کارآزمائیهای بالینی تصادفی کنترل شده در PubMed نمایه شدهاند، پرداخته شد. کارآزمایی بالینی تصادفی کنترل شده به عنوان بهترین نوع از مطالعات مداخلهای در جهت درمان بیماران شناخته میشود که با هدف ایجاد مداخله روی انسان انجام میگیرد.
روش پژوهش
این پژوهش از نوع پیمایشی توصیفی (مقطعی) است. جامعه پژوهش شامل 314 مقاله از نوع کارآزمایی بالینی تصادفی کنترل شده با وابستگی سازمانی به دانشگاه علوم پزشکی تهران (249) و دانشگاه علوم پزشکی ایران سابق (65)، است که در PubMed است تا پایان سال 2010 نمایه شده بودند. در پژوهش حاضر هشت مورد از موارد خاص موجود در چک لیست CONSORT که از لحاظ روششناسی انجام و گزارش کارآزمایی های بالینی تصادفی کنترل شده، مد نظر ارزیابان کیفیت مقالات است، مورد بررسی قرار گرفت.
یافته های پژوهش
میانگین امتیاز کیفیت منتسب به چکیده مقالات با استفاده از چک لیست CONSORT، از امتیاز 8-0 برابر با 71/4 با انحراف استاندارد 02/1 به دست آمد. در این پژوهش هیچ یک از چکیده مقالات امتیاز کامل را کسب نکردند و بالاترین امتیاز کسب شده توسط چکیده مقالات امتیاز هفت بود. از میان طراحی نوع کارآزمایی بالینی تصادفی کنترل شده، کارآزمایی بالینی با شاهدهای موازی نسبت به سایر طراحی ها بیشتر مورد استفاده قرار گرفته بود. اشاره به نوع تصادفی سازی، نوع کورسازی، تعداد مشارکت کنندگان درگیر در مطالعه از کیفیت مناسبی برخوردار نبود. از لحاظ کاربرد نوع مداخله در مطالعات، دارو با 68% بیشتر از سایر مداخلات استفاده شده بود. میزان استفاده از این نوع طراحی در حوزه های موضوعی علوم بالینی و علوم پایه، در حوزه موضوعی زنان و زایمان و روان پزشکی نسبت به سایر حوزههای موضوعی بیشتر بود. از لحاظ زمان انتشار چکیده مقالات نمایه شده در PubMed بیشترین مقالات مربوط به سال 2008 بودند.
بحث و نتیجه گیری
کیفیت گزارش روش شناسی در مقالات کارآزمای بالینی تصادفی کنترل شده در حد مناسبی نیست. برای گزارش بهتر نتایج باید آموزش های لازم برای پژوهشگران و نویسندگان مقالات داده شود. علاوه بر این سردبیران مجلات باید دستورالعمل گزارش صحیح این نوع از مطالعات را در راهنمای نگارش مقالات مجلات درج نمایند تا شاهد هر چه بهتر شدن گزارش این دست از مطالعات توسط نویسندگان باشند.
کلیدواژه ها: روش شناسی پژوهش، ارزیابی انتقادانه منابع، کارآزمایی بالینی تصادفی کنترل شده، طراحی مطالعه، چک لیست CONSORT