نام نویسنده: مرادنژاد، علی
مقطع تحصیلی:  کارشناسی ارشد
استاد راهنمای اول: صنعت جو، اعظم
استاد مشاور اول: فتاحی، رحمت الله
سال انتشار: 1391
تعداد صفحات: 162
چکیده: 

   هدف پژوهش حاضر، بررسی هزینه- اثربخشی کتاب­های چاپی لاتین و پایگاه­های اطلاعاتی مقالات تمام‌متن الکترونیکی لاتین دانشگاه فردوسی مشهد در دو حوزه موضوعی علوم انسانی- اجتماعی و فنی- مهندسی می­باشد. بخش اول پژوهش با رویکردی کیفی و با استفاده از دو سؤال پژوهشی به تشریح راهکارهای فعلی مجموعه‌سازی و ارائه پیشنهادها و راهکارهایی درباره انتخاب مناسب کتاب‌های چاپی و پایگاه­های اطلاعاتی لاتین می­پردازد. جامعه آماری برای پاسخگویی به سؤالات این بخش دست‌اندرکاران بخش سفارشات در دانشکده­های حوزه­های موضوعی علوم انسانی- اجتماعی و فنی- مهندسی بودند که با روش نمونه­گیری غیر احتمالی افزایشی انتخاب شدند. بخش دوم پژوهش با رویکردی کمّی و با کمک سه فرضیه پژوهشی به تعیین میزان استفاده کاربران (دانشجویان، اعضای هیأت علمی و دیگر کارکنان دانشگاه فردوسی مشهد) و تعیین هزینه­های خرید کتاب­های چاپی و هزینه­های اشتراک پایگاه­های اطلاعاتیلاتین پرداخت. جامعه آماری این قسمت پژوهش عبارت بودند از 1897 عنوان کتاب­ چاپی لاتین و پایگاه‌های اطلاعاتی مقالات تمام­متن الکترونیکی لاتین (Elsvier؛ Proquest؛ Springer؛ Scopus؛ IEEE؛ ACS؛ ASME؛ Ebsco؛ Emerald؛ Oxford؛ Sage PublicationوWiley). درباره کتاب­های چاپی از نمونه­گیری تصادفی طبقه­ای استفاده شد و با استفاده از فرمول مورگان و کرجسی حجم نمونه 320 عنوان تعیین شد.

   ارزشیابی مجموعه در این پژوهش از سه روش علمی "بررسی دیدگاه دست‌اندرکاران امر سفارشات در مورد مجموعه، با توجه به اسناد و مدارک مجموعه­سازی"، شمارش "فراوانی استفاده" و "تحلیل هزینه- اثربخشی" انجام پذیرفت. در این راستا برای گردآوری اطلاعات، از ابزارها و روش­های بررسی اسنادی، مشاهده و مصاحبه استفاده شد. در ابتدا با بررسی اسنادی، اسناد و مدارک کتابخانه­ای مانند "قبض­های انبار کتاب­های چاپی"، "دفتر ثبت کتاب­های چاپی" و "توافق­نامه­های مجوز استفاده" پایگاه­های اطلاعاتی، جهت تعیین تعداد کل جامعه و حجم نمونه مورد استفاده قرار گرفتند. پس از تعیین نمونه­ها، برخی اطلاعات دیگر، مانند قیمت خرید کتاب­های چاپی و قیمت اشتراک پایگاه­های اطلاعاتی از طریق این ابزارها گردآوری شدند. جهت مطالعه رفتار کاربران و میزان استفاده آنها از منابع به روش مشاهده (ثبت وقایع) عمل شد. در این راستا با بررسی رخدادهای امانت نرم‌افزار سیمرغ برای کتاب‌های چاپی و همچنین بررسی این رخدادها از طریق "تحلیل گزارش‌های تراکنش" برای پایگاه‌های اطلاعاتی، آثار به جا مانده از رفتارهای کاربران استخراج گردید. درباره سیاست­های مجموعه­سازی نیز اطلاعات از طریق بررسی اسناد و مدارک و نیز "مصاحبه متمرکز گروهی" با دست‌اندرکاران سفارشات کتابخانه­های مورد مطالعه انجام گرفت.

   یافته­های پژوهش نشان داد، کتابخانه­های دانشگاه فردوسی مشهد در ارتباط با کتاب­های چاپی و پایگاه‌های اطلاعاتی، از روش‌ها و رویه­های اصولی و علمی مجموعه­سازی استفاده نمی­کنند. در نهایت آزمون فرضیه‌های پژوهش نشان داد: 1. میزان استفاده از کتاب‌های چاپی لاتین در حوزه فنی- مهندسی بیشتر از حوزه علوم انسانی- اجتماعی است؛ 2. میزان استفاده کاربران در حوزه‌های موضوعی علوم انسانی- اجتماعی و فنی- مهندسی از پایگاه‌های اطلاعاتی لاتین بیشتر از کتاب‌های چاپی لاتین است؛ 3. هزینه- اثربخشی پایگاه‌های اطلاعاتی لاتین در حوزه فنی- مهندسی بیشتر از حوزه علوم انسانی- اجتماعی است؛ 4. هزینه- اثربخشی کتاب‌های چاپی لاتین در حوزه فنی- مهندسی بیشتر از حوزه علوم انسانی- اجتماعی است

فهرست مندرجات  فهرست منابع وماخذ    نتیجه گیری