نام نویسنده :نيك زمان، امير
مقطع تحصیلی :کارشناسی ارشد

استاد راهنمای اول :فتاحی، رحمت الله
استاد مشاور اول :دياني، محمد حسين
سال انتشار:  1390
تعداد صفحات 202 :
چکیده: 

ارتباط ميان كاربران و منابع اطلاعاتي موجود در كتابخانه‌ها و مراكز اطلاع‌رساني مستلزم برقراري ارتباط ميان واژگان كاربر (عبارت‌هايي که کاربران به منظور جستجو در نظام بازیابی اطلاعات استفاده می‌کنند) و واژگان نظام (اصطلاح‌هايی که نظام به منظور نمایه‌سازی منابع استفاده می‌کند) از جمله سرعنوان‌هاي موضوعي مي‌باشد. از اين رو، هدف پژوهش حاضر اين است تا زبان جستجوي موضوعي كاربران (دانشجویان) را به لحاظ همخواني با سرعنوان‌هاي موضوعي فارسي مورد بررسي قرار دهد. همچنين، هدف دیگر، پی بردن به چگونگي بسط عبارت جستجوي موضوعي و ميزان همخواني عبارت‌هاي بسط‌‌داده‌شده با سرعنوان‌هاي موضوعي فارسي و نيز، مقایسة الگوهاي جستجوي موضوعي در دو حوزة علوم كاربردي (كشاورزي) و علوم انساني (علوم تربيتي و روانشناسي، كتابداري) است. به این منظور، جامعة این پژوهش را دانشجویان دو دانشکدة کشاورزی و علوم تربیتی و روانشناسی تشکیل دادند که رفتار جستجوی موضوعی آن‌ها در فهرست رایانه‌ای کتابخانه‌های دو دانشکده طی مدت حدود دو ماه مورد مشاهده، ثبت و تحلیل قرار گرفت. از این رو، از دو روش مشاهده و تحلیل محتوا به منظور گردآوری اطلاعات لازم استفاده شد. در يك تحليل كلي، يافته‌ها نشان مي‌دهد كه در جستجوهاي موضوعي انجام‌گرفته در دانشكدة كشاورزي ميزان همخواني كامل 9/30 درصد، ميزان همخواني نسبي 5/19 درصد و ميزان عدم همخواني 6/49 درصد مي‌باشد؛ در جستجوهاي موضوعي انجام‌گرفته در دانشكدة علوم تربيتي و روانشناسي نيز ميزان همخواني كامل 7/37 درصد، ميزان همخواني نسبي 1/21 درصد و ميزان عدم همخواني 2/41 درصد مي‌باشد. در جستجوهاي موضوعي انجام‌گرفته در دانشكده‌هاي مذكور، 4/98 درصد از شكل‌هاي عبارت‌هاي جستجوي موضوعي با آن دسته از انواع شكل‌هاي سرعنوان‌هاي موضوعي فارسي همخواني دارند كه احتمالاً در زبان طبيعي بيشتر مورد استفاده قرار مي‌گيرند؛ آن شكل‌ها عبارتند از: عبارت‌هاي جستجوي موضوعي متشكل از بيش از يك واژه، عبارت‌هاي جستجوي موضوعي ساده و عبارت‌هاي جستجوي موضوعي متشكل از چند اسم همراه با حرف ربط يا اضافه. در مورد چگونگي بسط جستجو، در يك تحليل كلي مي‌توان به سه نكته اشاره كرد: 1) كاربران در دانشكدة كشاورزي و دانشكدة علوم تربيتي و روانشناسي، هنگام بسط جستجو از متغير زبان‌شناختي بيشتر از متغير زمينه‌اي استفاده مي‌كنند؛ 2) كاربران در دانشكده‌هاي مذكور، در بيشتر اوقات بسط جستجوي خود را با استفاده از يك تغيير به انجام مي‌رسانند؛ و 3) تغيير در نوع فيلد جستجو هنگام بسط جستجو بيشتر در مورد فيلدهاي عمومي، عنوان و موضوع رخ مي‌دهد. ميان زبان جستجوي دانشجويان دانشكده‌هاي مورد نظر در مورد اكثر انواع همخواني‌هاي عبارت جستجوي موضوعي با سرعنوان‌هاي موضوعي فارسي، تفاوت معناداري وجود ندارد. ميان دو دانشكده در مورد هر يك از انواع همخواني شكلي عبارت‌هاي جستجوي موضوعي دانشجويان با سرعنوان‌هاي موضوعي فارسي تفاوت معناداري وجود ندارد. ميان رفتار بسط جستجوي دانشجويان دو دانشكده به لحاظ انواع حالت‌هاي بسط جستجو با استفاده از انواع متغيرهاي زمينه‌اي و زبان‌شناختي و همچنين، تعداد تغييرهاي انجام‌شده در هر بسط جستجو در بيشتر موارد تفاوت معناداري وجود ندارد. ميان زبان جستجوي دانشجويان دو دانشكده نيز به لحاظ ميزان همخواني واژگاني با سرعنوان‌هاي موضوعي فارسي، در جستجوي موضوعي اول، بسط اول و بسط دوم در بيشتر موارد تفاوت معناداري مشاهده نمي‌شود.
مندرجات   فهرست منابع وماخذ    نتيجه گيري