زمينه: فهرست سرعنوان‌‌های موضوعی فارسی به منزله ابزاری استاندارد و ملی جهت بازنمایی موضوعی کتاب‌‌های فارسی از سوی کتابخانه ملی ایران و سایر کتابخانه‌‌ها در ايران مورد استفاده قرار می‌‌گیرد.

هدف: هدف از انجام این پژوهش، بازشناسي عمیق ویژگی‌های سرعنوان‌های موضوعی فارسی در سه حيطه ساختار زباني، شبكه معنايي و نظام مفهومی است.

روش‌شناسي: پژوهش از نوع كاربردي است و به روش تحليل محتوا انجام پذیرفته است. دستور کار کدگذاری مطابق با پرسش‌های پژوهش، چارچوب تعریف شده، مبانی نظری به ویژه در حوزه زبان و بازنگری متخصصان آن حوزه تدوین شد. فهرست سرعنوان‌های موضوعی فارسی ویرایش سوم و دو پیوست آن (11233 رکورد) و سرعنوان‌های موضوعی مشترک در فهرست کنگره و فارسی (9519 رکورد) به منزله جامعه آماری قرار گرفت. بخشي از داده‌ها از سطح جامعه آماري و بخشی دیگر از طریق نمونه‌ تصادفی گردآوري شد. اما در شناسایی شبکه کلی سلسله مراتب و نظام مفهومی حاکم بر سرعنوان‌های موضوعی فارسی تمامی رکوردهای سرعنوانی (84545 رکورد) مورد بررسی قرار گرفت. نظام مفهومی حاصل شده از سرعنوان‌ها با نظام دانشی موجود در ایران و نظام رده‌بندی کنگره مطابقت داده شد.

يافته‌ها: طبق یافته‌ها از نظر ساختار زبانی، سرعنوان‌های موضوعی فارسی با 17/86 درصد از زبان طبیعی پیروی کرده‌اند و 87/79 درصد از سرعنوان‌ها پیش‌همارای طبیعی هستند. از نظر دستوری شکل غالب سرعنوان‌ها به صورت اسم (1/96 درصد) و گروه اسمی (87 درصد) است. تفاوت معناداری میان دو فهرست از نظر نوع زبان، وجود یادداشت دامنه و وجود شماره رده برقرار است. از نظر شبکه معنایی، تفاوتی اساسی و معنادار میان دو فهرست قابل مشاهده است. بیشترین ارتباط میان نظام موضوعی و رده‌بندی کنگره در رده‌های علوم (5/19%)، فناوری (4/14 %)، علوم اجتماعی (6/10 %)، پزشکی (5/9 %) و فلسفه و روان‌شناسی (6/6 %) است. در تحلیل نظام مفهومی سرعنوان‌های موضوعی 241 درخت سلسله مراتب شناسایی شد. بزرگترین درخت‌ها  به منزله سرعنوان رأس (از جمله پزشکی و روان‌شناسی، جامعه‌شناسی، فلسفه، قراردادها، ریخته‌گری، ریاضیات، مدیریت، حقوق و ...)  در نظام مفهومی تعیین شد. یافته‌ها نشانگر تفاوت سرعنوان‌های رأس فهرست کنگره با فهرست فارسی است. بیش از نیمی از سرعنوان‌های رأس (26/55%) با عنوان رشته‌های تحصیلی تطابق واژگانی ندارد و تنها 05/21 درصد از سرعنوان‌ها در تطابق کامل‌اند. در تحلیل دامنه موضوعی مشخص گردید که نظام مفهومی حاکم بر سرعنوان‌های موضوعی جزئی‌تر از محتوای رشته‌های تحصیلی در ایران است و بخش کوچکی از نظام دانشی ایران و نه تمامی آن به صورت درخت سلسله‌مراتبي نظم يافته و بازنمایی شده است. در بررسی تطابق واژگانی سرعنوان‌های رأس با رده‌بندی کنگره مشخص گردید که 05/71 درصد از سرعنوان‌های رأس عیناً با همان واژگان در دو ابزار وجود دارند. در مجموع، نظام مفهومی در فهرست سرعنوان‌های موضوعی فارسی تنها در تعداد معدودی از حوزه‌ها نظم یافته‌ است و در سایر حوزه‌ها پیوند میان موضوعات به واسطه رابطه سلسله مراتبی، آن گونه که انتظار می‌رود برقرار نشده است.

نتيجه‌گيري: با توجه به کاستی‌های فهرست سرعنوان‌ها به ویژه ضعف و اشکال در شبکه روابط معنایی و نظام مفهومی آن لازم است این فهرست در جهت غنی‌سازی شبکه معنایی میان سرعنوان‌ها و پوشش تمامی حوزه‌های دانش در ایران مورد بررسي و بازنگری قرار گیرد.

فهرست مندرجات  نتیجه گیری  فهرست منابع و مآخذ فاقد پرسشنامه